De afgelopen week heeft in het stormachtige teken gestaan van de slechte financiële positie van vele pensioenfondsen. In september bleek dat 207 van de 468 pensioenfondsen een dekkings tekort hadden; het betreft 6,8 mln deelnemers waarvan 2,1 mln gepensioneerden. Hiervan moeten ruim 100 pensioenfondsen in 2013 korten op de pensioenen indien de financiële positie intussen niet verbetert. Dat zijn o.a. alle grote pensioenfondsen als ABP, Zorg en Welzijn, PME (grootmetaal) en PMT (kleinmetaal). Maar er zijn ook nog andere mogelijkheden om de dekkingsgraad te verhogen zoals een ander opbouwpercentage, andere vorm van nabestaandenpensioen of het afscheiden van het ouderdomspensioen, snel verhogen van de pensioenleeftijd etc. Het is geruststellend om de uitspraak van APG bestuursvoorzitter Dick Sluimers in de Telegraaf van17 oktober j.l. te lezen dat “Dat pensioenfondsen de komende jaren vanwege vergrijzing veel meer pensioengeld moeten uitkeren dan er aan inkomsten binnenkomt, is ook een misvatting”. Hij legt uit dat “Bij inkomsten moet je bij de premies ook optellen dat er jaarlijks rentebetalingen en dividenden in de pensioenkassen stromen. Reken je die mee, dan duurt het nog zeker een jaar of 15 voordat de uitgaven de inkomsten zullen overstijgen”. Weten anderen dit niet? Dat is nog wat anders dan korten tot maximaal 15% zoals Gerard Riemen van de Pensioen Federatie op 20 oktober j.l heeft verklaard, aldus De Pers.

PMT maakte vandaag bekend dat in 2013 mogelijk 6% tot 9% (!) op de pensioenrechten moet worden gekort indien er geen verbetering optreedt. Dat wordt in het voorjaar 2012 beslist. De oorzaken worden vooral gezocht in de abnormaal lage rekenrente door de eurocrisis en de wat langere levensverwachting waarvoor circa € 2 miljard moest worden gereserveerd. Het vermogen is in de periode eind 2008 tot eind september 2011 weliswaar van € 34,5 miljard naar € 38,9 miljard gestegen, maar door de kunstmatige rentedaling om de economie aan te zwengelen, zijn de pensioenverplichtingen zelfs toegenomen van € 24,6 miljard tot € 46,3 miljard, een toename van +88% (!) dankzij besluiteloze Europese politici.

Het wordt hoog tijd om de dagrekenrente te vervangen door de meer realistische lange termijn rekenrente waarvoor vele deskundigen pleiten, maar dat wordt door minister Kamp tegengehouden uit politieke motieven vanwege het Pensioenakkoord. Zoals pensioenfonds-bestuurder Wim Boogaart schreef in de Telegraaf van 22 oktober j.l bedroeg eind september de rekenrente voor de verplichtingen voor pensioenfondsen 2,6%, terwijl volgens de internationale accountingregels van IFRS de rekenrente voor bedrijven voor de pensioenverplichtingen aan hun bedrijfspensioenfonds 4% bedraagt. Waarom eigenwijs en niet de IFRS gevolgd?

Daarom is het een schande dat net zoals in 2010 De Nederlandse Bank in opdracht van minister Kamp in haar brief van 19 oktober j.l. aan de pensioenfondsen (zie bijlage ) wederom de mogelijkheid geeft om af te zien van de wettelijk vereiste premieverhoging om bij te dragen aan het herstel indien een pensioenfonds een dekkingstekort heeft. Want “forse premiestijgingen van een groot aantal pensioenfondsen kunnen een ongunstig effect op de economische ontwikkeling hebben” schrijft de Nederlandse Bank. Dat effect is relatief klein zoals prof. Bernard van Praag aantoont in zijn artikel De noodzaak van een alternatief pensioenakkoord van 3 oktober j.l (zie bijlage ). En premieverhogingen verstoren ook de concurrentiekracht van het Nederlandse bedrijfsleven niet, omdat de vergrijzing in het gehele Westen speelt. Volgens de Telegraaf van 20 oktober j.l. maakt minister Kamp zich zorgen over de pensioenen, maar volgens hem zouden we de pijn toch over alle belanghebbenden verdelen? Dit besluit maakt dat de financiële pijn wel heel eenzijdig wordt gedragen door de deelnemers aan de pensioenfondsen.

Door niet met een premieverhoging aan herstel bij te dragen, al zou die maar een beperkt effect hebben op de dekkingsgraad, wordt de kans van korten groter evenals de omvang ervan. Beter iets meer gespaard voor later dan nu te consumeren, want we zijn als land toch welvarend genoeg. Maar minister Kamp is ook nog werkgever van het overheidspersoneel en daarom wil hij vermoedelijk geen premieverhoging. Uitgezocht wordt of er een redelijke kans bestaat om dit besluit nietig te laten verklaren door de rechter.