De bankencrisis vanwege Griekenland en onze pensioenen (18 juni 2012)
We leven in een bijzonder spannende tijd. Zondag 17 juni is Griekenland naar de stembus gegaan, evenals Frankrijk. De grote vraag is of de Griekse politieke partijen die een coalitie gaan vormen, de met Europa gemaakte afspraken nog willen nakomen. En hoe hard zal het spel aan beide zijden worden gespeeld. Naar een meer verenigd Europa of verlies van de euro? In beide gevallen gaan we nog een moeilijke tijd tegemoet, maar uittreden uit de euro zal volgens politici rampzalig uitpakken voor onze economie en dus ook voor onze pensioenen. En dan te bedenken dat volgens DNB in 1986 het vermogen van alle pensioenfondsen samen bijna € 140 mrd bedroeg en 26 jaar later was dat pensioenvermogen gestegen tot € 913 mrd per eind maart 2012, een stijging van 550%.
Geld is een ruilmiddel en heeft zelf geen intrinsieke waarde, maar is gebaseerd op vertrouwen. Hoe zorgen we voor de terugkeer van het vertrouwen? Want zekerheid bestaat niet.
Gepensioneerden hebben als werkenden hun arbeid gedeeltelijk geruild voor pensioenaanspraken als zijnde uitgesteld loon in het vertrouwen dat de nominale pensioenuitkering ervan zonder problemen zal verlopen. Nu is gebleken dat ook staatsleningen een risicovolle belegging kunnen zijn en daarom net zo (on)geschikt zijn als aandelen voor de afdekking van het nominale pensioen. Bovendien zal de lange rente naar verwachting nog vele jaren zo laag blijven, zoals al 20 jaar in Japan. Daarom kunnen pensioenfondsen gezien onze pensioenambities voortaan beter alleen beleggen in kwalitatief goede aandelen vanwege het hogere rendement ondanks de hogere risico’s. Dat adviseerde ons ook Larry Fink van Blackrock, de grootste vermogensbeheerder ter wereld (zie de nieuwsbrief van 21 mei). Nu het afdekken van de nominale verplichtingen met staatsleningen ook onzeker is gebleken, kunnen we de huidige rekenregels voor de afdekking daarvan beter aanpassen aan die van belegging in goede aandelen en de hogere bewegelijkheid ervan accepteren. Anders wordt het een verdelen van de toekomstige tekorten van de pensioenfondsen tussen de generaties of we moeten onze pensioenambitie naar beneden bijstellen.
Hoe konden deze financiële bubbels ontstaan?
De financiële crisis in de VS kon in 2008 ontstaan doordat onroerend goed jarenlang door grote groepen inwoners kon worden gekocht met hypotheken die hoger waren dan de koopprijs zonder eigen spaargeld en met veel te soepele rente- en aflossingsvoorwaarden van de banken. Daarna bleek ook Ierland een enorme bubbel in commercieel onroerend goed te hebben opgebouwd, waardoor de banken daar in de problemen kwamen en geholpen zijn door de Ierse overheid. Ook in Spanje bleek de onroerend goed markt een grote bubbel, opgeblazen door de Spaanse banken die nu in de problemen zitten. En toen ook Griekenland financieel helemaal klem bleek te zitten, was de euro- en politieke EU-crisis compleet. Ook naar Nederland wordt verwijtend gekeken wegens de te grote en dus riskante hypotheekschuld aan de banken. Op de pof onroerend goed kopen levert op termijn altijd problemen op door variaties in de stand van de economie. De gehele financiële wereld hangt internationaal aan elkaar en die vertrouwt elkaar niet meer. Maar ook overheden verliezen helaas vertrouwen in elkaar of schulden wel zullen worden terugbetaald.
Wat te doen?
Als we kijken naar de voorspelingen van De Nederlandse Bank dan worden we ook niet opgewekt. De komende jaren heel weinig economische groei in Nederland die alleen kan ontstaan door een kleine groei van de export (zie bijlage ). Daarbij wordt verondersteld dat de Europese schuldencrisis - de voornaamste bron van de vigerende onzekerheid en het beperkte vertrouwen van dit moment - geleidelijk en zonder grote schokken tot een oplossing komt, aldus DNB. Dat hangt van onze Europese politici af.
Laten we hopen dat zij die oplossing weten te vinden, zodat onze pensioenen niet zullen worden gekort.
Zie: http://petities.nl/petitie/ik-wil-niet-gekort-worden-op-mijn-pensioen.
Nieuwsbrief van de Stichting Pensioenbehoud van 18 juni 2012.